Muzykoterapia w Rabce-Zdroju

„Każde dzieło muzyczne powoduje zmiany wewnętrzne i czyni układ nerwowy bardziej harmonijnym”

E. Jaques-Dalcroze

Muzyka w naszym życiu odgrywa bardzo istotną rolę i jest jego nierozłącznym elementem. Przede wszystkim pobudza wyobraźnię, uspokaja, poprawia nastrój, rozładowuje złe emocje, ale także wyraża nasze najskrytsze uczucia i pragnienia. Bardzo mocno wpływa na ekspresję twórczą, wyobraźnię i komunikację, inspiruje do swobodnego myślenia, spontanicznego działania.

Nic tak pięknie nie przemówi do naszej duszy jak muzyka, która wyraża to, czego nie można wypowiedzieć słowami. Dzięki swej dźwiękowej naturze, muzyka jest dla dziecka z niepełnosprawnością wzrokową najbliższą i najprzystępniejszą ze wszystkich sztuk pięknych. Jest w pełni przez nie percypowana i najbardziej komunikatywna, sprzyja osiąganiu satysfakcji, poczucia własnej wartości, doznawania uczucia szczęścia.

Muzyka, dzięki swym walorom, ma bardzo często zastosowanie między innymi w terapii. Od wielu lat prowadzi się zajęcia muzykoterapeutyczne, które mają za zadanie usprawnienie psychoruchowe dzieci, pobudzanie aktywności, rozładowanie napięć i stresów psychicznych, podnoszenie samooceny, pomoc w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych, dostarczanie przyjemności i doznań emocjonalnych, rozwijanie nowych zainteresowań, wzbogacenie wewnętrznego życia, rozwijanie intelektu i dostarczenie wiedzy, nauka relaksu, rozluźnienia psychofizycznego.

Podstawowym celem zajęć muzykoterapeutycznych z dziećmi z niepełnosprawnością wzrokową jest odkrywanie wszelkich, nawet minimalnych możliwości ich rozwoju, usprawnienie zaburzonych funkcji.

Punktem wyjścia jest poprawa obrazu własnej osoby, co korzystnie wpływa na motywację dziecka do doskonalenia umiejętności słuchowych, koordynacji ruchowej oraz zdolności porozumiewania się.

Prowadzone zajęcia z zakresu rytmiki, zabaw ruchowych, tańców, wyrównują u dziecka niewidomego niedostatki ruchowe.

Stosowane formy aktywności: pedagogiczne, rewalidacyjne i terapeutyczne oparte są o metody C. Orffa, E.Jaques-Dalcroze`a, E. Jacobsona, M. Montessori, J.H. Schultza, W. Sherborn (Metoda Ruchu Rozwijającego).

Zajęcia muzykoterapeutyczne prowadzone są indywidualnie i grupowo. W zajęciach indywidualnych biorą udział dzieci z problemami wychowawczymi, adaptacyjnymi, ćwiczące śpiew (solo) oraz uczące się grać na instrumentach. Zajęcia te pozwalają gruntownie poznać dziecko, jego potrzeby i ograniczenia.

W zajęciach grupowych biorą udział dzieci z 4 grup wychowawczych. Terapia pozwala im na uczestniczenie w grupie rówieśniczej, daje możliwość aktywnego udziału w ćwiczeniach i zabawach zbiorowych, dostarcza poczucia współpartnerstwa, współzawodnictwa i równouprawnienia w działaniu.

Cele zajęć muzykoterapeutycznych to:

• motywowanie do aktywności poznawczej i zabawowej,
• ułatwianie akceptacji siebie, akceptacji swojej niepełnosprawności,
• podnoszenie samooceny,
• wzmacnianie wiary we własne siły i możliwości,
• redukowanie lęku, niepokoju,
• zwiększanie poczucia bezpieczeństwa,
• usprawnianie psychoruchowe,
• doskonalenie mowy,
• korygowanie nieprawidłowej postawy ciała oraz redukowanie blindyzmów.

W zajęciach muzykoterapeutycznych stosowane są:

• techniki aktywizujące i kompensacyjno-usprawniające – ćwiczenia dotykowe, ćwiczenia słuchowe, ćwiczenia poczucia rytmu, śpiewanie piosenek, muzykowanie gestodźwiękami, muzykowanie różnymi przedmiotami, muzykowanie na dziecięcych instrumentach perkusyjnych, zabawy muzyczno-ruchowe, tańce dziecięce, regionalne, towarzyskie
• techniki wyobrażeniowo-projekcyjne – słuchanie muzyki, ilustracja słowna muzyki, charakter muzyki, wyrażenie uczuć, emocji, samopoczucia, nastroju piosenki czy utworu
• techniki twórcze – improwizacje słowne, wokalne, instrumentalne, muzyczno-ruchowe
• techniki interpersonalne – swobodne i kierowane dialogi instrumentalne, naśladowanie głosów ludzkich, zwierząt, urządzeń technicznych, pantomima
• techniki relaksacyjne – ćwiczenia oddechowe, masaż relaksacyjny, trening autogenny J.H.Schultza, relaksacja E.Jacobsona.

Wspólny śpiew, muzykowanie, zabawy ruchowe ożywiają emocjonalnie i wyzwalają radość. Wyrabiają zdolność koncentracji i uwagi na zjawiskach akustycznych, ćwiczą nawyk porozumiewania się słuchem. Dzieci jednoczą się w działaniu, uczą się prawidłowych wzorów zachowania, podporządkowują się normom i zasadom grupowym. Muzykując, dziecko jest współtwórcą i współwykonawcą zadania, odnosi sukcesy na miarę swoich możliwości.

Tańce pomagają wyćwiczyć koordynację ruchów z muzyką, ich elegancję, precyzję, estetykę, gibkość i swobodę. Wyrabiają prawidłową postawę ciała, redukują blindyzmy, polepszają samopoczucie, zmniejszają nieśmiałość, są najprzystępniejszą formą kontaktów towarzyskich i integrują grupę. Relaks zaś jest formą odpoczynku, uspokojenia, przyjemnością, ma działanie odprężające i kojące. Muzykoterapia należy do zajęć najbardziej lubianych przez dzieci.